Tahakkuk Aşaması Nedir? Tahakkuk Nasıl Yapılır?

VUK’nun 22. maddesine göre verginin tahakku­ku, “Tarh ve tebliğ edilen bir verginin ödenecek hale gelmesidir”. Beyana dayalı tarhiyatta ve tahakkuku tahsile bağlı vergilerde (damga vergisi-eğlence vergisi gibi) tarh-tebliğ-tahakkuk aşamaları aynı anda ger­çekleşmekte, diğer tarh türlerinde ise tahakkuk ve kesinleşme süresi uzamaktadır. Çünkü beyana dayalı tarhiyat dışındaki tarhiyatlara karşı tebliği müteakip 30 gün içinde dava açılmamışsa 30. gün; dava açıl­ması durumunda ise yargı organının vereceği kesin karar sonrası tahakkuk gerçekleşmektedir.

Verginin tahakkuku, Tarh ve tebliğ edilen bir verginin ödenecek hale gelmesidir.

Tebliğin Usulüne Göre Yapılmamasının Sonuçları

Tebliğin usulüne göre yapılmamasının Türk Vergi Hukuku’nda önemli sonuçları bulunmakta­dır. Bir tebliğ işleminde; tebliğ edilen belgelerde esası etkileyen eksiklikler varsa veya tebliğ şekille­rinde hatalar bulunmuş ise tebligat gerçekleşmemiş

İdarenin herhangi bir ek işlem yapmasına ge­rek kalmadan kendiliğinden gerçekleşme özelliği, tahakkuku bir idari işlem olarak tarh ve tahsil iş­lemlerinden ayırmaktadır.

İkmalen, re’sen ve idarece tarhiyatlarda, tarh edi­len vergi ve ceza kendisine tebliğ edilen yükümlü tarhiyata karşı kanunda belli edilen süreler içerisinde 1) dava açma hakkını kullanmazsa, 2) dava hakkını kullanmadan cezalarda indirim hakkını kullanırsa veya 3) uzlaşmadan faydalanarak vergi borcunu ka­bul ederse vergi tahakkuk eder. Bu durumlarda her­hangi bir yargı yoluna başvuru hakkı kalmadığı için vergi tahakkuk etmiş ve kesinleşmiş olur.

Yükümlü tarhiyatın kısmen veya tamamen hak­sız ve yersiz oluğunu düşünüyor ise süresinde tar- hiyatlara karşı dava açması halinde İYUK’un 27. maddesine göre dava vergi mahkemesinde sonuçla­nıncaya kadar vergi borcunun tahakkuku ertelenir. Mükellef açtığı davayı kaybederse vergi borcu öde­necek hale gelir, tahakkuk eder ancak kesinleşmez. Yükümlü vergi borcunu öder ve üst kanun yollarına devam eder. Kanun yolları olan İstinaf Mahkeme­si, Bölge İdare Mahkemesi ve Danıştay yürütmeyi durdurma kararı vermezse yükümlü vergi mahke­mesi kararına göre tahakkuk eden vergi borcunu ödemek zorundadır. Yükümlünün başvurduğu üst yargı mercilerince vergi mahkemesi kararının onanması halinde vergi kesinleşir ve ödenen vergi olduğu gibi kalır.