Limited Şirkette Müdür/Müdürler (Yönetim ve Temsil Organı)
Limited Şirkette Müdür veya Müdürlerin Seçimi
Ortaklığın yönetim ve temsili TTK m.623-632’de düzenlenmiştir. TTK m.623, şirketin yönetiminin ve temsilinin şirket sözleşmesi ile düzenleneceğini kabul ederek seçilmiş yönetim ilkesini düzenlemiştir.
Limited ortaklıkta müdür(ler) iki şekilde seçilebilirler:
Sözleşme ile: Şirketin yönetimi ve temsili şirket sözleşmesi ile düzenlenir. Şirket sözleşmesi ile şirketin yönetimi ve temsili, müdür sıfatını taşıyan bir veya birden fazla ortağa veya tüm ortaklara ya da üçüncü kişilere verilebilir (TTK m.623).
En azından bir ortağın, şirketi yönetim hakkının ve temsil yetkisinin bulunması gerekmektedir (TTK m.623/1,son cümle).
Şirketin müdürlerinden biri bir tüzel kişi olduğu takdirde, tüzel kişi bu görevi onun adına yerine getirecek bir gerçek kişiyi belirler (TTK m.623/2).
Genel Kurul Kararı ile: Müdürler, şirket sözleşmesi dışında genel kurul kararı ile de atanabilirler (TTK m.616/1,b).
Limited Şirkette Tek Kişilik Şirketlere Özgü Hüküm
Sözleşmenin yapılması sırasında şirket tek ortak tarafından ister temsil edilsin ister edilmesin, tek ortaklı limited şirketlerde, bu ortak ile şirket arasında yapılan sözleşmenin geçerli olması, sözleşmenin yazılı şekilde yapılmasına bağlıdır. Bu zorunluluk, piyasa şartlarına göre günlük, önemsiz ve sıradan işlemlere ilişkin sözleşmelere uygulanmaz (TTK m.629/2).
Limited Şirkette Müdür veya Müdürlerin Nitelikleri
Limited şirket müdürlerinin nitelikleri TTK’de açıkça düzenlenmemiştir. Limited şirket müdürü olarak gerçek veya tüzel kişi seçilebilir. Şirket müdürlerinden biri tüzel kişi olduğu takdirde, tüzel kişinin bu görevi yerine getirmek üzere, bir gerçek kişiyi belirleyeceği öngörülmüştür (TTK m.623/2).
TTK m.623’te, en azından bir ortağın şirketi yönetim hakkının ve temsil yetkisinin bulunması gerektiği (limited ortaklıkta tek müdür varsa onun) kabul edilmiştir.
Limited Şirkette Birden Fazla Müdürün Seçilmesi Halinde Uygulanacak Hükümler
TTK m.624/1’de, şirketin birden fazla müdürünün bulunması hâlinde, bunlardan birinin, şirketin ortağı olup olmadığına bakılmaksızın, genel kurul tarafından müdürler kurulu başkanı olarak atanacağı düzenlenmiştir. Birden fazla müdürün varlığı hâlinde, bunlar çoğunlukla karar alırlar. Eşitlik hâlinde başkanın oyu üstün sayılır. Şirket sözleşmesi, müdürlerin karar almaları konusunda değişik bir düzenleme öngörebilir (TTK m.624/3).
Limited Şirkette Müdürlerin Devredilemez ve Vazgeçilemez Görevleri
Müdürler, kanunların ve şirket sözleşmesinin genel kurula görev ve yetki vermediği bütün konularda görevli ve yetkilidir. Müdürler, TTK m.625’de sayılan görevlerini ve yetkilerini devredemez ve bunlardan vazgeçemezler.
Limited Şirkette Müdürlerin Temsil Yetkisinin Kapsamı ve Sınırlandırılması
TTK m.623/3’te “Müdürler, kanunla veya şirket sözleşmesi ile genel kurula bırakılmamış bulunan yönetime ilişkin tüm konularda karar almaya ve bu kararları yürütmeye yetkilidirler”. Müdürlerin temsil yetkilerinin kapsamına, yetkinin sınırlandırılmasına, imzaya yetkili olanların belirlenmesine, imza şekli ile bunların tescil ve ilanına anonim şirketlere ilişkin hükümler kıyas yolu ile uygulanır (TTK m.629/1). Buna göre, TTK m.370-373 hükümlerinin limited şirketlerde de uygulanması gerekir.
Limited Şirkette Müdürlerin Yönetim ve Temsil Yetkisinin Geri Alınması
Genel kurul kararıyla, müdür veya müdürler görevden alınabilir; yönetim hakkı ve temsil yetkisi sınırlanabilir (TTK m.630/1). Her ortak, haklı sebeplerin bulunması durumunda yöneticilerin yönetim hakkının ve temsil yetkilerinin kaldırılmasını ve sınırlandırılmasını mahkemeden isteyebilir (TTK m.630/2). Nelerin haklı sebep olabileceği, TTK m.630/3’te, sayılmıştır. Yöneticinin, özen ve bağlılık yükümü ile diğer kanunlardan ve şirket sözleşmesinden doğan yükümlülüklerini ağır bir şekilde ihlal etmesi veya şirketin iyi yönetimi için gerekli yeteneği kaybetmesi haklı sebep olarak kabul olunur. Görevden alınan yöneticinin tazminat hakları saklıdır (TTK m.630/4).
Limited Şirkette Müdürlerin Yükümlülükleri
Müdürlerin Özen ve Bağlılık Yükümlülüğü, Rekabet Yasağı: Müdürler ve yönetimle görevli kişiler, görevlerini tüm özeni göstererek yerine getirmek ve şirketin menfaatlerini, dürüstlük kuralı çerçevesinde, gözetmekle yükümlüdürler. Şirket sözleşmesinde aksi öngörülmemiş veya diğer tüm ortaklar yazılı olarak izin vermemişse müdürler şirketle rekabet oluşturan bir faaliyette bulunamazlar.
Bağlılık yükümü hem müdürler hem ortaklar açısından sözkonusudur (TTK m.613). Oysa rekabet yasağı kural olarak ortaklar hakkında değil, sadece müdürler açısından söz konusudur. Ancak sözleşmeyle, ortakların da şirketle rekabet eden işlem ve davranışlardan kaçınmak zorunda oldukları öngörülebilir (TTK m.613/2,son cümle).
Müdürlerin Eşit İşlem Yükümlülüğü: Müdürler, ortaklara eşit şartlar altında eşit işlem yaparlar. Bu yükümlülüğe aykırı olarak alınan müdür kararları ise batıldır (TTK. m.644 atfıyla TTK. m.391).
Müdürlerin Bildirim Yükümlülüğü: Esas sermayenin kaybı ya da borca batık olması, iflâsın bildirilmesi hâllerinde anonim şirketlere ilişkin ilgili hükümler kıyas yoluyla uygulanır (TTK m.633).
Müdürlerin Şirkete Karşı Borçlanma Yasağı (Şirketten borç almama yükümlülüğü): TTK m.644 hükmüne göre, müdürlerin şirkete borçlanma yasağı ile ilgili olarak anonim şirketlere ilişkin TTK 395 inci madde uygulanır.
Müdürlerin Sorumluluğu: Anonim şirkete ilişkin olan, kurucuların, yönetim kurulu üyelerinin, yöneticilerin ve tasfiye memurlarının sorumluluğunu düzenleyen 553 üncü denetçilerin sorumluluğuna ilişkin 554 ilâ 561 inci maddeler limi- ted şirketlere de uygulanır (TTK m.644).