Limited Şirket Nedir? Nasıl Kurulur?

Uygulamada çok yaygın ve önemli bir şirket türü olup, kısmen anonim, kısmen adi ve kollektif ortaklıklara benzemektedir. TTK’nın limited ortaklığa ilişkin dü­zenlemelerinde, hem şahıs şirketi hem sermaye şirketine özgü bir takım hüküm­ler bulunmaktadır. Ancak TTK limited şirketin sermaye şirketi karakteristiğini güçlendiren hükümlere yer vermiş ve limited şirketi bir sermaye şirketi olarak kabul etmiştir.

Anonim Şirket ile Benzerlikleri

1. Ortaklar şirket borçlarından sorumlu olmayıp sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle yükümlüdürler (TTK m.573,603- 607, istisna AATUHK m. 35).
2. Asgari sermaye miktarı (en az onbin TL), kanunda belirtilmiştir (TTK m.580).
3. Ortakların oy hakkı, kişi ortaklıklarından farklı olarak, esas sermaye payla­rının itibarî değerine göre hesaplanır (TTK m.618/1). Şirket sözleşmesinde daha yüksek bir tutar öngörülmemişse her yirmibeş Türk Lirası bir oy hak­kı verir (TTK m.618). Genel kurul kararlarının alınmasında kural olarak çoğunluk ilkesi geçerlidir (TTK m.620).
4. Birçok konuda anonim şirketlere ilişkin hükümlere açık atıflar yapılmış olup, bu hükümler limited şirketlere de uygulanır (Bkz.TTK m. 578,584,59 2,610,617,622,629,633,634,635,643,644).

Kişi (Şahıs) Ortaklıkları ile Benzerlikleri

1. Esas sermaye payının devri kolaylaştırılmış olsa da, yine de payın devrinin anonim şirkete göre daha zor olması (TTK m.595),
2. TTK m.613 ile tüm ortaklar için bağlılık yükümü getirilmesi,
3. Sermaye artırımı için temsil edilen oyların en az üçte ikisinin ve oy hakkı bulu­nan esas sermayenin tamamının salt çoğunluğunun aranması (TTK m.621),
4. Şirketten çıkma ve çıkarılmaya olanak tanınmış olması (TTK m.638,640) kişi ortaklıklarına benzer.

Tanımı ve Unsurları

TTK m.573’de bir tanım yapılmış olmakla birlikte, bu ve izleyen maddelerden ha­reketle daha geniş bir tanım verilebilir: Limited şirket, bir veya daha çok gerçek ve/veya tüzel kişi tarafından kurulan, kanunen yasak olmayan her türlü ekonomik amaç ve konu için faaliyet gösterebilen, şirket borçlarından dolayı ortaklığın mal­varlığı ile ortakların ise sadece taahhüt ettikleri esas sermaye payları ile sınırlı ola­rak ve yalnızca ortaklığa karşı (şirket sözleşmesinde öngörülmesi durumunda ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmekle) sorumlu bulunduğu, esas sermayesi belirli ve sermaye paylarının toplamından oluşan bir sermaye şirketidir.

Ortak Sayısı: Bir veya daha fazla gerçek veya tüzel kişi ortak olabilir (TTK m.573). Böylece tek ortak ile limited şirket kurulabilmesine izin verilmiştir. Kanun ortak sayı­sının elliyi aşamayacağını kabul etmiştir (TTK m.574/1).

Limited ortaklık, anonim ortaklıkta olduğu gibi bir kişi ile kurulabilmektedir. Niteliğine uygun düştüğü ölçüde, limited ortaklıklara ilişkin tüm hükümler tek ortaklı limited şirketlere de uygulanabilir. Ancak, TTK m.574/2 ve 3, 616/3 ve 629 uncu madde özel olarak, bir ortağı bulunan limited şirketleri düzenlemektedir.

Ortak sayısı bire düşerse durum, bu sonucu doğuran işlem tarihinden itibaren yedi gün içinde müdürlere yazıyla bildirilir. Müdürler, bildirimin alınması tari­hinden başlayarak yedinci günün sonuna kadar, şirketin tek ortaklı olduğunu, bu ortağın adını, yerleşim yerini ve vatandaşlığını tescil ve ilan ettirirler, aksi hâlde doğacak zarardan sorumlu olurlar. Aynı yükümlülük, şirketin bir ortakla kurul­duğu hâllerde de geçerlidir (TTK m.574/2).

Ortaklık Borçlarından Sorumluluk: Şirket borçlarından dolayı şirket, mal­varlığı ile sorumludur. Aslında bunun aksi düşünülemeyeceği için tanımda be­lirtilmese de olurdu. Ortakların sorumluluğu ise, taahhüt etmiş bulundukları sermaye payı ile sınırlı ve yalnızca şirkete karşıdır. Ancak istisnai olarak, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanunun “Limited Şirketlerin Amme Borçları” başlıklı 35 inci maddesine göre; “Limited şirket ortakları, şirketten ta­mamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağındansermayehisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olurlar ve bu Kanun hükümleri gereğince takibe tabi tutulurlar”.

İşletme Konusu: Anonim şirketlerde olduğu gibi, ekonomik konularda faaliyet göstermesi yeterli olup mutlaka bir ticari işletme çalıştırma zorunluluğu yoktur. Bununla birlikte uygulamada, genellikle ticari işletme sahibi oldukları görülür. Sigortacılık ve bankacılık yapamazlar (BanK m.7, Sigortacılık Kanunu m.3).

Asgari Esas Sermaye: Limited şirketin esas sermayesi, en az onbin Türk Lirası olup sözleşmede gösterilmesi zorunludur (TTK m.580,576/1,c). Burada yazılı en az tutar, Cumhurbaşkanlığı Kararı ile on katına kadar artırılabilir. Esas sermaye­nin değiştirilebilmesi (artırılabilmesi) için özel bir usul ile sözleşme değişikliği yapılması gerekir (TTK. m590).

Limited şirkette esas sermaye, anonim şirkette olduğu gibi itibarî değerli pay­lara bölünmüştür (TTK m.583). TTK m.583/3’e göre, bir ortak birden fazla ser­maye payına sahip olabilmektedir.

Esas sermaye paylarının itibarî değerleri farklı olabilir. Ancak esas sermaye pay­larının değerlerinin yirmibeş Türk Lirası veya bunun katları olması şarttır.

Tüzel Kişilik: Limited şirket diğer ticaret şirketleri gibi tüzel kişiliğe sahiptir (TTK m.125/1). Şirket ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır (TTK m.588).

Anonim şirket ve kooperatiflerde olduğu gibi, limited ortaklıklarda da işletme konusunun ve şirketin türünü gösteren bir ibarenin şirketin ticaret unvanında gösterilmesi zorunludur (TTK m.43).

Ortaklığın Kuruluşu

Anasözleşmenin yazılı şekilde yapılması ve kurucuların imzalarının noterce onaylanması şarttır. Birleşme ve tür değiştirme gibi istisnalar dışında limited ortaklığın oluşumu, genellikle yeni ortaklık kurma yoluyla gerçekleşir. Yeni or­taklık kurulması üç aşamalıdır.

Sözleşmenin Hazırlanması, İmzalanması ve Noter Onayı

Limited şirket anasözleşmesine yazılması zorunlu kayıtlar şunlardır (TTK m.576):

1. Şirketin ticaret unvanı ve merkezinin bulunduğu yer.
2. Esaslı noktaları belirtilmiş ve tanımlanmış bir şekilde, şirketin işletme konusu.
3. Esas sermayenin itibarî tutarı, esas sermaye paylarının sayısı, itibarî değer­leri, varsa imtiyazlar, esas sermaye paylarının grupları.
4. Müdürlerin adları, soyadları, unvanları, vatandaşlıkları.
5. Şirket tarafından yapılacak ilanların şekli.

Sözleşmede öngörüldükleri takdirde bağlayıcı olan kayıtlar ise TTK m.577’de ondört bent halinde sayılmıştır.

Kurucular Beyanının İmzalanması

TTK M.586/2.b’de sözleşmenin tescil edilmesi için sicil müdürlüğüne başvuru­lurken, TTK m.349’a göre düzenlenmiş kurucular beyanının başvuru belgelerine eklenmesi gerektiği belirtilmiştir.

Tescil ve İlan

TTK m.585, şirketin kurulma ve tüzel kişilik kazanma anını birbirinden ayırt ederek ön ortaklık sistemini getirmektedir. Buna göre, şirket, kanuna uygun olarak düzen­lenen şirket sözleşmesinde, kurucuların limited şirket kurma iradelerini açıklayıp, sermayenin tamamını şartsız taahhüt etmeleriyle kurulur ve ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır (TTK m.588). Tescil kurucu niteliktedir, yani şirket tescil ile doğar (TTK m.588).