Tazyik Hapsi Nedir? Disiplin Hapsi ile Tazyik Hapsi Arasındaki Farklar Nelerdir?

Tazyik Hapsi:

Tazyik hapsinin, CMK'da tanımı yapılmış değildir. Ancak tazyik hapsinin de, disiplin hapsi gibi benzer özelliklere sahip olduğu doktirin ve uygulamada kabul edilmektedir. Tazyik hapsinin de özelliklerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.

• Tazyik hapsi, bir kimseyi bir işi yapmaya zorlamak için verilen bir yaptırımdır.
• Tazyik hapsi, TCK 50.madde uyarınca paraya ve diğer seçenek yaptırımlara çevrilemez.
• Tazyik hapsini gerektiren suç için öngörülen ceza, önödeme sınırları içinde kalsa bile önödemeye tabii olmaz.
• Tazyik hapsini gerektiren suçların tamamı, şikayete bağlı olmasına karşın uzlaşmaya tabii değildir.
• Verilen Tazyik hapisleri, daha önceki işlenen suçlar için tekerrüre esas alınamaz.
• Tazyik hapsinde belli bir cezaya hükmolunmaz. Şu kadar süreye kadar hapsen tazyikine denilir ve bu sürede infisahi (bozucu) şarta bağlanır. Yükümlülük ifa edilince, hükümlü derhal salıverilir. Örneğin; sanığın 3 ay süreyle hapis cezası ile cezalandırılmasına değil, 3 aya kadar hapsen tazyikine karar verilir ve hükümlü yükümlülüğünü ifa etmez ise bu sürenin tamamında cezaevinde kalır. Yani hapsen tazyiklerde de, şartla salıverilme hükümleri uygulanmaz.
• Tazyik hapisleri, ertelenemez.
• İcra İflas Kanununa göre verilen tazyik hapisleri, hangi yükümlülüğün yerine getiril­memesi nedeniyle verilmiş ise o yükümlünün ifasıyla sona erer.

Tazyik hapsi verilebilecek eylemler şunlardır:

• Aciz vesikası almış bir borçlunun asgari ücretin üstünde bir geçim sürmesi (İİK 338/2.md.)
• Taahhüdü ihlal etme (İİK 340.md.)
• Çocuk teslimi kararına aykırı davranma (İİK 341.md.)
• Yalnız kendisi tarafından yapılacak olan bir işin yapılması veya bir işin yapılmaması veyahut bir irtifak hakkının tesisi veya kaldırılması hakkındaki ilam hükümlerine muhalefet etme (İİK 343.md.)
• Nafaka borcunu ödememek (İİK 344.md.)

Disiplin hapsi ile tazyik hapsi arasındaki fark:

İİK'nunda 5358 sayılı yasayla yapılan değişiklikle, disiplin hapsi kavramı getirilmiş ve tazyik hapsinin alanı da genişletilmiştir. Ancak bunlar arasında ne fark olduğu belirtilmemiştir.

Disiplin hapsi ile tazyik hapsi arasındaki tek fark, tazyik hapsi bir yükümlü­lüğün yerine getirilmemesinden dolayı verildiği için, bu yükümlülüğün yerine getirilmesiyle son bulmasına karşın; disiplin hapsi bir yükümlülüğün yerine getirilmemesinden dolayı değil, kısmi bir düzeni korumak amacıyla yaptırım altına alınmış olan bir fiilin işlenmesi dolayısıyla verilir. Bu nedenle o işin yapılması, ifa edilmesi disiplin hapsini sona erdirmez. Ancak İcra İflas suçlarının ekonomik suç olmaları nedeniyle, yasa koyucu bu konuda yine de esnek davranmış ve borcun ödenmesini disiplin hapsinin düşmesi için yeterli sayılmıştır.

Ayrıca karar veren makam, disiplin hapsinde örneğin "on gün süreyle sanığın disiplin hapis cezası ile cezalandırılmasına" derken, tazyik hapsinde örneğin "üç aya kadar sanığın hapsen tazyikine" diyecektir. Her iki ceza verilirken de, bu cezayı sona erdirecek nedenler kararda gösterilecektir.