Taahhüdü İhlal Suçu Nedir? Nasıl Oluşur?

Borçlu alacaklarının satış talebinden evvel borcunu muntazam taksitlerle ödemeyi taahhüt eder ve birinci taksiti de derhal verirse icra muamelesi durur.

Şu kadar ki borçlunun kafi miktar malı haczedilmiş bulunması ve her taksitin borcun dörtte biri miktarından aşağı olmaması ve nihayet aydan aya verilmesi ve müddetin üç aydan fazla olmaması şarttır.

Borçlu ile alacaklının icra dairesinde yapacakları borcun taksitlendirilmesine ilişkin sözleşmenin devamı süresince 106 ncı maddedeki süreler işlemez. (İİK m. 111)

Borçlunun ödeme şartını ihlali halinde ceza:

Madde 340 - (Değişik: 31/5/2005 - 5358/11 md.)

111 inci madde mucibince veya alacaklının muvafakati ile icra dairesinde kararlaştırılan borcu ödeme şartını, makbul bir sebep olmaksızın ihlal eden borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra borçlu borcun tamamını veya o tarihe kadar icra veznesine yatırmak zorunda olduğu meblağı öderse tahliye edilir; ödemelerini tekrar keserse, hakkında tazyik hapsine yeniden karar verilir. Ancak, bir borçtan dolayı tazyik hapsinin süresi üç ayı geçemez.

Taahhüdü İhlal Suçunda İlgili Kanun Maddeleri:

İİK nun 345, 346, 347, 348, 349, 350, 351, 352, 353, 354, 364, 365, 366. maddeleri.

Taahhüdü İhlal Suçunda Görevli mahkeme

İcra Ceza Mahkemesi

Taahhüdü İhlal Suçunda Yetkili Mahkeme:

İcra takibinin yapıldığı yerdeki İcra Ceza Mahkemesi yetkilidir.

Taahhüdü İhlal Suçunda Müşteki:

Alacaklı veya Alacaklılar

Taahhüdü İhlal Suçunda Sanık:

İcra takibine maruz kalan borçlu

 Yasadan doğan taahhüdün şartları:

• - Borçlu hakkında yapılan icra takibinde borçlunun borcunu ödemeye yetecek miktarda malının haczedilmesi gerekir.
• - Borçlunun, alacaklının talebinden önce borcunu muntazam taksitlerle ödemiş taahhüt etmiş olmalıdır. Taahhüdün mutlaka satış talebinden önce yapılması gerekir, sonraki teklifler alacaklıyı bağlamaz.
• - Her taksitin borcun dörtte birinden aşağı olmaması, ilk taksitin derhal ödenmiş olması ve kalan taksitlerin de en geç aydan aya verilmek suretiyle, ödeme süresinin üç aydan fazla olmaması
• - Borçlunun yukarıdaki üç şarta da uygun olan taksitle ödeme taahhüdü üzerinde İcra takibi olduğu yerde durur, İcra Dairesi borçlunun hacizli mallarını
• - Bu şekilde yapılan ödeme tahahhüdünün geçerli olabilmesi için alacaklının onayına, muvafakatine gerek yoktur. Burada taahhüt, borçlunun tek taraflı beyanı ile gerçekleşir, oluşur.

Alacaklıyla Borçlunun Anlaşmasıyla Oluşan Taahhüdün Şartları:

• - Borçlu hakkında geçerli ve kesinleşen bir icra takibi bulunmalıdır.
• - Borçluyla alacaklının veya vekili veya yasal temsilcisinin ödeme konusunda mutabakata varmaları gerekir.
• - Borç para borcuna ilişkin olmalıdır.
• - Alacaklı ve borçlu icra müdürü huzurunda mutabakata varmalıdır.
• - Ödeme taahhüdünde borçlu tarafından ödenecek toplam miktarın rakamsal olarak açıkça gösterilmesi ve tarafların bu miktar üzerinde icap ve kabulde bulunmaları Her ne kadar takip talebinde borç miktarı belirtilmekteyse de bu yeterli olmayıp taahhütte bulunulduğu esnada, işleyen ve işleyecek faiz, vekalet ücreti, icra harç ve giderleri belirlenmeli ve böylece borçlunun taahhüdüne esas olan miktar saptanmalıdır.
• - Borcun ödenmesine ilişkin taksitler ile taksit miktarı, taksit süreleri, tüm borcu karşılayacak, infazda tereddüt yaratmayacak şekilde olmalı ve herhangi bir kayıt ve şarta bağlanmamalıdır.
• - Taahhüt alacaklı veya vekilinin yokluğunda yapılmış ise bir muhtırayla adı geçenlere bildirilmelidir. İtiraz edilmezse itiraz kabul edilmiş sayılır.
• - Borçlunun taahhüdüne ilişkin zaptın İİK nun 8. maddesi ve bu kanuna göre çıkarılan yönetmeliğin 20/2 maddesi uyarınca icra müdürü veya katibi tarafından tutanağa geçirilip, ilgilisi (alacaklı veya vekili, temsilcisi ve borçlu veya borçlu vekili) ve icra müdür veya memuru tarafından imzalanması şarttır. Bu imzalar hukuken geçerlilik şartıdır.
• - Burada, taahhüt işleminde, icra memurunun bulunma zorunluluğu onun işlemle bir taraf değil, ancak taahhüdün geçerliliği için bulunması gerekli şekil şartlarından biri olması Zira icra memurunun, taahhüdün içeriğine müdahale imkanı bulun­mamaktadır.
• - Bu taahhüt hacizden önce olabileceği gibi, sonra da olabilir.

• - Yalnızca ödeme emrindeki miktar gösterilmek suretiyle yapılan taahhüt hukukça geçerli değildir.
•  - Borçlu, borcu belli bir tarihte bir defada ödeyebileceği hususunda veya taksitle ödeme hususunda alacaklıyla anlaşmaya varılabilir. Yani borçluyla alacaklı taksitlerin miktarı ve ödeme zamanını diledikleri biçimde karar verebilirler.

Taahhüdü İhlal Suçunda Suçun Unsurları:

• - Ödeme şartının belirlendiği icra takibi geçerli bir icra takibi olmalıdır.
• - Taahhüdün, yasanın verdiği imkandan yararlanarak ve İİK 111 maddedeki şartları yerine getirilerek veya alacaklıyla borçlunun yukarıda geniş şekilde açıklandığı şartlar dahilinde mutabakatıyla olması gerekir.
• - İptale konu olabilecek bir icra takibi sırasında kararlaştırılan ödeme taahhüdünü yerine getirmeme suç teşkil etmez,
• - Ödeme taahhüdünün para alacağına ilişkin olması gerekir.
• - Borçlu tarafından, tek taraflı başvurmayla oluşan yasal taksitlendirme imkanının veya alacaklı veya vekili veya kanuni temsilcisiyle yapılan ödeme mutabakatının, borçlunun ödeme taahhüdünün ihlal edilmesi gerekir.
• - Borçlu, borcu bir defada ödeyeceğini bildirmişse verilen tarihte ödememeyle, şayet borçlu borcunu taksitle ödeyeceğini bildirmişse vadesinde ödemediği ilk taksitin süresi geçince taahhüdünü ihlal etmiş sayılır.
• - Borçlunun haklı (makbul) bir sebep olmasızın taahhüdünü yerine getirmemiş olmalıdır. Burada makbul bir neden kuskusuz borçlunun kusuruyla oluşmayan nedendir.
• - Burada suçun oluşumu için alacaklının zarar görmesi aranmaz.
• - Bu suç kasten veya taksirle işlenebilir.
•  - İlk taksidin ödenmemesiyle taahhüdü ihlali suçu bir defa oluştuktan sonra, sonraki taksitlerin ödenmemesi suç teşkil etmez.

Taahhüdü İhlal Suçunda Talep ve İncelemede Dikkat Edilecek Hususlar:

Taahhüdü ihlal suçu takibi şikayete bağlı bir suçtur.

Müşteki suçun işlendiğini öğrendiği tarihten itibaren 3 ay her halde suçun vukuundan itibaren bir yıl içinde İcra Tetkik Merciine yazılı veya şifahi olarak başvurarak dava açar.

Şikayetçi tazyik hapsini gerektiren taahhütü ihlal suçuyla ilgili davayı bizzat şikayetçi dilekçesini icra mahkemesine vermek veya mahkeme kalemine şifahi beyanda bulunmak suretiyle açar.

Müştekinin şikayet dilekçesinde; hitaben yazılan icra mahkemesi, müştekinin ismi ve adresi, şikayet edilen kişinin ismi kimlik bilgileri ve adresi ile şikayet edilen eylem açıkça gösterilmelidir. Ayrıca şikayet dilekçesine bu eylemlerle ilgili icra dosyası da dahil olmak üzere tüm deliller eklenmelidir.

Verilecek karar, sadece şikayet edilen eylemle ilgili olacağından sanığın hangi eylemden dolayı şikayet edildiği dilekçede açıkça gösterilmelidir.

1. Takibin icra takibinin iptaline konu olabilecek bir takip olup olmadığı,
2. Ödeme taahhüdünün para alacağına ilişkin olup olmadığını,
3. Borçlu tarafından yapılan ödeme taahhüdünün ihlal edilmiş olup olmadığını,
4. Borçlunun bu ödeme taahhüdünü yerine getirmemesinin makbul bir sebebe dayanıp dayanmadığını

Taahhüdü İhlal Suçunda Verilebilecek Kararlar:

1. a) Mahkumiyet kararı verilmesi için gerekli hususlar:

• - Sanığın cezai ehliyete sahip olduğunu,
• - Müştekinin şikayetinin usulüne uygun olarak süresinde yapıldığını,
• - Şikayet edilen şahsın taahhütte bulunan şahıs olduğunu,
• - Sanığın üzerine atılı suçun unsurları itibariyle oluştuğunu,
• İcra takibinin geçerli bir icra takibi olduğunu,
• - Yapılan taahhüdün İİK. nun 111 ve 340. maddesine uygun bir taahhüt olduğunu
• Ödeme taahhüdünün para alacağına ilişkin olduğunu,
• Borçlunun ödeme taahhüdünün ihlal ettiğini,
• Borçlunun herhangi bir makbul sebebinin bulunmadığını gören mahkeme,

Sanığın İİK. nun 340. maddesi gereğince "üç aya kadar hapsen tazyikine" karar verir. Kararda hapsin tatbikine başlandıktan sonra borçlu borcun tamamını veya o tarihe kadar icra veznesine yatırmak zorunda olduğu meblağı öderse tahliye edileceği; ödemelerini tekrar keserse, hakkında tazyik hapsine yeniden karar verileceği gösterilir.

Sanığa verilen ceza seçenek yaptırıma çevrilemez ve ertelenemez.

Mahkumiyet kararında ayrıca müştekinin şikayetten vazgeçmesi veya borcun ödenmesi halinde İİK.'nun 354. maddesine göre cezanın düşeceği ihtarı da yer alır.

Taahhüdü İhlal Suçunda Şikayetçinin talebinin reddine karar verilmesi için gerekli hususlar:

• - Sanığın taahhüdü ihlal suçunu işlemediği,
• - Suç işleyen şahsın, şikayet dilekçesiyle dava açılan şahıs olmadığı,
• - Yapılan icra takibinin geçerli bir icra takibi olmadığını,
• - İİnun 111. maddesine göre yapılan taahhüdün kanuni koşulları taşımadığını,
• - Sanığın borcunun para borcuna ilişkin olmadığını,
• - Alacaklıyla borçlunun anlaşamamış olduğunu,
• - Şikayetin ve taahhüdün dayanağını oluşturan takip dosyasının işlemden kalktığını,
• - Taahhüdün alacaklı veya vekilinin yokluğunda yazılması durumunda, bir muhtırayla bu hususun alacaklıya veya vekiline bildirilmediğini,
• - Ödeme taahhüdünde ödenecek toplam miktarın işleyen ve işleyecek faiz, vekalet ücreti, icra harç ve giderlerini de içine alacak şekilde açıkça gösterilmediğini,

Şikayet yetkisinin vekil aracılığı ile kullanılması durumunda vekaletnamede şikayet yetkisinin olup olmadığına ve vekaletnamenin halen geçerli olup olmadığına dikkat edilmeli, örneğin; müştekinin ölmesi halinde vekaletnamenin geçerliliğini yitireceğinden davanın düşürülmesine karar verilmelidir.

Şikayet dilekçesini getiren müşteki, bu şikayet dilekçesini öncelikle hakime havale ettirmelidir. Hakim havalesi olmayan şikayet dilekçelerinde dava tarihi, esas defterinden şikayet dilekçesinin verildiği tarih araştırılarak, ona göre şikayetin süresinde olup olmadığı belirlenmelidir.

Bu talep için mahkeme duruşma açılmadan evrak üzerinde karar verilmelidir.

Bu açıklamalardan sonra şikayet dilekçesini alan icra mahkemesi bu dilekçeyi değişik iş ve talimat defterine kaydedecektir. Ve aldığı bu dilekçe üzerinde hakim en kısa sürede gerekli incelemeyi yapacak, her bir suç için o suçun unsurları araştırılacak, gerekirse re'sende delil toplayarak bu şikayetle ilgili kararını en kısa sürede verecektir.

İşlemler evrak üzerinde olacağı için C.Savcısının hiçbir katkısı istenmez, yakınan ve sanık ile tanık dinlenemez, tüm incelemeler evrak üzerinde yapılır.

Mahkeme getirdiği bu deliller ışığında;

Taahhüt İİK nun 111. maddesine göre yapılmışsa;

Yapılan icra takibinin geçerli bir icra takibi olup olmadığı,

Borçlunun borcunu ödeyecek miktarda malını haczedilip edilmediğini,

Borçlunun, alacaklının satış talebinden önce borcunu biri peşin geri kalanının 3 eşit taksitte ödemeyi taahhüt etmiş olup olmadığı,

İlk taksitin taahhüt tarihinde ödenmiş olup olmadığını;

Taahhüt İİ nun 340. maddesine göre yapılmışsa,

Borçlu hakkında geçerli ve kesinleşen bir icra takibinin bulunup bulunmadığı,

Sanığın borcunun para borcuna ilişkin olup olmadığı,

Alacaklı ile borçlunun ödeme konusunda anlaşıp anlaşmadıkları,

Taahhüt alacaklı veya vekili veya kanuni temsilcisinin yokluğunda yapılmışsa bir muhtırayla adı geçenlere bu hususun bildirilip bildirilmediği,

Ödeme tarihinde ödenecek toplam miktarın ayrıca ve açıkça kesin bir rakamla gösterilip gösterilmediği,

Bu rakamın içine işleyen ve işleyecek faiz, vekalet ücreti, icra harç ve giderlerinin eklenip eklenmediği,

Borcun taksitle ödenmesi kararlaştırılmışsa, taksit miktarlarının, sürelerinin, ne zaman olduğunun belirlenip belirlenmediği,

Ödeme taahhüdünün herhangi bir şarta bağlanıp bağlanmadığının,

Borçlunun taahhüdüne ilişkin zaptın, borçlu, alacaklı ve icra müdürü tarafından imzalanıp imzalanmadığını, kontrol eder.