Mirasçılıktan Çıkarma (Iskat) Nasıl Yapılır?

Mirasçılıktan çıkarma

1. Sebepleri

MADDE 510.- Aşağıdaki durumlarda mirasbırakan, ölüme bağlı bir ta­sarrufla saklı paylı mirasçısını mirasçdıktan çıkarabilir:

1. Mirasçı, miras bırakama veya mirasbtrakamn yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemişse,
2. Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemişse.
3. Hükümleri

MADDE 511.- Mirasçdıktan çıkarılan kimse, mirastan pay alamayacağı gibi; tenkis davası da açamaz-

Mirasbırakan başka türlü tasarrufta bulunmuş olmadıkça, mirasçdıktan çıkarılan kimsenin miras payı, o kimse mirasbırakandan önce ölmüş gibi, mi­rasçdıktan çıkarılanın varsa altsoyuna, yoksa mirasbırakanın yasal mirasçıla­rına kalır.

Mirasçdıktan çıkarılan kimsenin altsoyu, o kimse mirasbırakandan önce Ölmüş gibi saklı payını isteyebilir.

III.        İspat yükü

MADDE 512.- Mirasçılıktan çıkarma, mirasbırakan ancak buna ilişkin tasarrufunda çıkarma sebebini belirtmişse geçerlidir.

Mirasçdıktan çıkarılan kimse itiraz ederse, belirtilen sebebin varlığını is­pat, çıkarmadan yararlanan mirasçıya veya vasiyet alacaklısına düşer.

Sebebin varlığı ispat edilememiş veya çıkarma sebebi tasarrufta belirtil­memişse tasarruf, mirasçının saklı payı dışında yerine getirilir; ancak, mirasbırakan bu tasarrufu çıkarma sebebi hakkında düştüğü açık bir yanılma yüzünden yapmışsa, çıkarma geçersiz olur.

1. Borç ödemeden aciz sebebiyle mirasçılıktan çıkarma

MADDE 513.- Mirasbırakan, hakkında borç ödemeden aciz belgesi bu­lunan altsoyunu, saklı payının yarısı için mirasçdıktan çıkarabilir. Ancak, bu yarıyı mirasçdıktan çıkarılanın doğmuş ve doğacak çocuklarına özgülemesi şarttır.

Miras açıldığı zaman borç ödemeden aciz belgesinin hükmü kalmamışsa veya belgenin kapsadığı borç tutarı mirasçdıktan çıkarılan miras payının yarı­sını aşmıyorsa, mirasçdıktan çıkarılanın istemi üzerine çıkarması iptal olunur.

Açıklama

Mirasbırakan, ölüme bağlı bir tasarrufla, (Örneğin Vasiyetname gibi) saklı (mahfuz) paylı bir mirasçısını mirasçılıktan çıkarabilir. Eski yasada mirastan iskat olarak tanımlanan bu kural yeni yasaya mirasçılıktan çıkarma olarak ko­nulmuştur. Yasaya göre;

1. Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın yakınları (örneğin; eşi, kız, babası)'ndan birine karşı ağır bir suç işlemişse (örneğin; öldürmeye teşebbüs etmesi gibi)
2. Mirasçı, mirasbırakana veya mirasbırakanın ailesinden birine veya aile­ sine karşı, aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli derecede (pek fahiş)
   yerine getirmemişse (örneğin; bakım ve gözetimde bulunmaması, gibi)

Mirasbırakan bu mirasçıyı, mirasçılığından çıkarabilecektir. Bu çıkarma ölüme bağlı bir tasarrufla olacaktır. Vasiyetname ile yahut miras sözleşmesiyle yapılması gerekecektir.

Mirasçılıktan Çıkarmanın Hükümleri

1. Mirasçılıktan çıkarılan kişi;
2. Mirastan pay alamayacaktır.
3. Tenkis davası açamayacaktır.
4. Miras payı, mirasbırakandan önce ölmüş gibi, varsa altsoyuna (çocukla­rına), altsoyu yoksa mirasbırakanın yasal mirasçılarına kalacaktır.
5. Altsoyu, kendisi mirasbırakandan önce ölmüş gibi saklı payım isteyebi­lecektir.

Mirasçılıktan çıkarma, çıkarma sebebi belirtilmişse geçerli olacaktır. Mirasbırakan ölüme bağlı tasarrufunda çıkarma sebebini açıkça belirtmelidir. Çıkarma sebebi belirtilmemişse, mirasçılıktan çıkarma hüküm ifade etmeyecek yani geçerli olmayacaktır. Bu husus Yasa koyucunun emredici bir koşuludur.

Mirasçılıktan çıkarılan kişinin itiraz hakkı vardır. İtiraz hakkını kullandığı takdirde, çıkarma sebebinin mevcudiyetini ispatlamak,

1. Çıkarmadan yararlanan mirasçıya,
2. Yahut Vasiyet alacaklısına düşecektir.

Eğer çıkarma sebebinin varlığı kanıtlanamamışsa, tasarruf mirasçının saklı payı ayrılarak yerine getirilecektir. Bunun gibi, mirasçılıktan çıkarma sebebi mirasbırakanın tasarrufunda belirtilmediği durumlarda da mirasçının saklı payı ayrılarak mirasbırakanın tasarrufu yerine getirilecektir.

Şu kadar ki; mirasbırakan ölüme bağlı tasarrufunu mirasçıhktan çıkarma sebebi hakkında düştüğü açık bir yanılma nedeniyle yaptığı takdirde, mirasçıhk­tan çıkarma hüküm ifade etmeyecek yani geçersiz olacaktır.

Borç Ödemeden Aciz Nedeniyle Mirasçılıktan Çıkarma

Yasa koyucu, yeni Türk Medeni Yasasının 513. maddesiyle, borç ödemede acze düşme nedenini de mirasçıhktan çıkarma koşulu kabul etmiştir. Buna göre; mirasbırakan, altsoyu borç ödemeden acze düşmüşse, bu altsoyunu saklı payı (mahfuz hisse)'nın 1/2'si için mirasçıhktan çıkarabilecektir. Ancak bu yarı pay, çıkardığı mirasçının doğmuş veya doğacak çocuklarına ayrılmış (tahsis edilmiş) olmalıdır. Bu husus, mirasçıhktan çıkarmanın zorunlu koşuludur. Yoksa, çıkarma geçerli olmayacaktır.

Mirasbırakanın, mirası açıldığı gün, borç ödemeden aciz belgesi hükümsüz durumda ise, mirasçıhktan çıkarılanın istemi ile mirasçıhktan çıkarma iptal olu­nacaktır. Bunun gibi, borç ödemeden aciz belgesi (miras açıldığı günde)'nin kap­sadığı borç tutan, mirasçıhktan çıkarılanın miras payının yarısından fazla olma­dığı takdirde, yine mirastan çıkarılanın başvurusuyla mirasçıhktan çıkarma mah­kemece iptal edilecektir.