Mirasçılık Belgesi Nasıl Alınır?

Kimler Mirasçı Olabilir?

Altsoy

TÜRK MEDENİ YASASI MADDE 495.- Mirasbırakanın birinci derece mirasçıları, onun altsoyudur.

Çocuklar eşit olarak mirasçıdırlar.

Mirasbırakandan önce ölmüş olan çocukların yerini, her derecede halefiyetyoluyla kendi altsoyları alır.

Ana ve baba

MADDE 496.- Altsoyu bulunmayan mirasbırakanın mirasçıları, ana ve babasıdır. Bunlar eşit olarak mirasçıdırlar.

Mirasbırakandan önce ölmüş olan ana ve babanın yerlerini, her dere­cede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır.

Bir tarafta hiç mirasçı bulunmadığı takdirde, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalır.

III.   Büyük ana ve büyük baba

MADDE 497.- Altsoyu, ana ve babası ve onların altsoyu bulunmayan mirasbırakanın mirasçıları, büyük ana ve büyük babalarıdır. Bunlar, eşit ola­rak mirasçıdırlar.

Mirasbırakandan önce ölmüş olan büyük ana ve büyük babaların yerle­rini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoyları alır.

Ana veya baba tarafından olan büyük ana ve büyük babalardan biri alt­soyu bulunmaksızın mirasbırakandan önce ölmüşse, ona düşen pay aynı ta­raftaki mirasçılara kalır.

Ana veya baba tarafından olan büyük ana ve büyük babaların ikisi de altsoyları bulunmaksızın mirasbırakandan önce ölmüşlerse, bütün miras diğer taraftaki mirasçılara kalır.

Sağ kalan eş varsa, büyük ana ve büyük babalardan birinin mirasbırakandan önce ölmüş olması halinde, payı kendi çocuğuna; çocuğa yoksa o taraftaki büyük ana ve büyük babaya; bir taraftaki büyük ana ve bü­yük babanın her ikisinin de ölmüş olmaları halinde onların payları diğer ta­rafa geçer.

Evlilik dışı hısımlar

MADDE 498.- Evlilik dışında doğmuş ve soybağı, tanıma veya hakim hükmüyle kurulmuş olanlar, baba yönünden evlilik içi hısımlar gibi mirasçı olurlar.

Sağ kalan eş

MADDE 499.- Sağ kalan eş, birlikte bulunduğu zümreye göre mirasbırakana aşağıdaki oranlarda mirasçı olur:

1. Mirasbırakanın altsoyu ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte biri,
2. Mirasbırakanın ana ve baba zümresi ile birlikte mirasçı olursa, mira­sın yarısı,
3. Mirasbırakanın büyük ana ve büyük babaları ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa, mirasın dörtte üçü, bunlar da yoksa mirasın tamamı eşe kalır.

Evlatlık

MADDE 500.- Evlattık ve altsoyu, evlat edinene kan hısımı gibi mirasçı olurlar. Evlatlığın kendi ailesindeki mirasçılığı da devam eder. Evlat edinen ve hısımları, evlatlığa mirasçı olmazlar.

Devlet

MADDE 501.- Mirasçı bırakmaksızın ölen kimsenin mirası Devlete geçer.

Açıklama

Mirasbırakanın birinci derece mirasçıları, onun altsoyu yani çocuklarıdır. Çocuklar eşit olarak mirasçı olacaklardır. Kaldırılan Medeni Yasada fîiruu tanımı yeni kabul edilen Türk Medeni Yasasında altsoyu, olarak adlandırılmış, miras hukuku kuralları daha sade bir dille kaleme alınarak Yasa koyucu tarafından, anlaşılır halde yeniden düzenlenmiştir. Genellikle, eski yasadaki kurallar, yeni yasada da tekrarlanmıştır.

Eski yasadaki müteveffa kelimesi, yeni yasada mirasbırakan olarak açık­lanmıştır. Mirasbırakandan önce Ölen çocukların yerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi alt soyları alacaktır.

Medeni Yasamız Yasal mirasçıları;

1. Kan hısımları, sağ kalan eş, evlatlık ve Devlet olarak tanımlamıştır. Bunlardan birinci derece kan hısımları;
2. Altsoy
3. Ana ve baba,
4. Büyük ana ve büyük baba,
5. Evlilik dışı hısımlardır.

Yukarıda açıklandığı üzere, mirasbırakanın birinci derece mirasçıları onun altsoyudur. Çocuklar eşit olarak mirasçıdırlar. Mirasbırakandan önce ölmüş ço­cukların yerini her derecede halefıyet yoluyla kendi altsoyları alacaktır.

Altsoyu bulunmayan mirasbırakanın mirasçıları ise ana ve babasıdır. Bun­lar da eşit olarak mirasçıdırlar. Mirasbırakandan önce ölmüş olan ana ve babanın yerlerini de, her derecede halefıyet yoluyla kendi altsoyları alacaktır. Yani ana ve babanın çocukları mirasçı olacaklardır. Ancak, bir tarafta hiç mirasçı yoksa, bü­tün miras diğer tarafa kalacaktır.

Altsoyu, ana ve babası ve onların altsoyu bulunmayan mirasbırakanın mi­rasçıları, büyük ana ve büyük babalandır. Bunlar da eşit olarak mirasçı olurlar. Mirasbırakandan önce ölmüş olan büyük ana ve büyük babaların yerlerini her derecede halefıyet yoluyla kendi altsoyları alacaktır. Bundan başka, ana ve baba tarafından büyük ana ve büyük babalardan biri altsoyu bulunmaksızın mirasbırakandan önce ölmüşse, ona düşen pay aynı taraftaki mirasçılara kalacak­tır. Yine, ana veya baba tarafından olan büyük ana ve büyük babaların ikisi de altsoyları bulunmaksızın mirasbırakandan önce ölmüşlerse bu durumda tüm mi­ras diğer taraftaki mirasçılara geçecektir. Sağ kalan eş bulunduğu takdirde, büyük ana ve büyük babalardan birinin mirasbırakandan önce ölmüş olması durumunda, payı kendi çocuğuna, çocuğu yoksa o taraftaki büyük ana ve büyük babaya; bir taraftaki büyük ana ve büyük babanın her ikisinin de ölmüş bulunmaları halinde onların payları diğer tarafa geçecektir.

Evlilik dışında doğmuş ve soybağı, tanıma ve mahkeme kararıyla sağlan­mış yani kurulmuş olanlar, babayönünden sanki evlilik içi hısımlar gibi mirasçı­lar olacaklardır. Düzgün (nesepli) soybağlı ile aynı durumdadırlar.

Sağ kalan eş; mirasbırakanın,

1. Altsoyu ile birlikte mirasçı olduğu takdirde, mirasın 1/4'ini,
2. Ana ve baba zümresi ile birlikte mirasçı olursa, mirasın l/2sini (yani ya­
   rısını),
3. Büyük ana ve büyük babaları ve onların çocukları ile birlikte mirasçı
   olursa, mirasın 3/4'ünü,
4. Bu sayılanlar da yoksa, mirasın tamamını alacaktır. (TMY. 499) Evlatlık ve altsoyu, evlat edinene kan hısımı (akrabalığı) gibi mirasçı ola­caklardır. Evlatlığın kendi ailesindeki mirasçılığı da devam edecektir.

Evlat edinen ve hısımları (akrabaları), evlat edinilen (evlatlığa)'e mirasçı olmayacaklardır. (TMY. 500)

Mirasbırakanın hiç mirasçısı yoksa, yani mirasçı bırakmaksızın ölmüşse, mirası tamamen Devlete geçecektir. Bu durumda Devlet mirasçı olacaktır. (TMY. 501)

Mirasçılık Belgesinde Görevli Mahkeme

Sulh Hukuk Mahkemesidir.

Mirasçılık Belgesinde Yetkili Mahkeme

Yasa bu tür davaları çözümlemede yetkili Mahkeme göstermemiştir. Otu­rulan veya bulunulan her yerdeki mahkeme (veraset) mirasçılık belgesi verilmesi davasına bakabilir.

Mirasçılık Belgesinde Davacı

1. Ölenin mirasçılanndan biri,
2. Veya birkaçı,
3. Yahut hepsi.

Mirasçılık Belgesinde Davalı

Bu tür davalar hasımsız açılabildiği gibi, diğer mirasçılar davalı gösteril­mek suretiyle hasımlı olarak da açılabilir. Uygulamada daha ziyade hasımsız mirasçılık belgesi verilmesi (veraset) davaları açılmaktadır.

Mirasçılık Belgesi için Dava Açma Koşulları

1. Mirasbırakan vefat etmiş olmalı,
2. Mirasbırakanın mirasçılarından birisi olmak veya birkaçı yahut tamamı bulunmak,
3. Ölen mirasbırakanın veya mirasçılarının alacaklısı bulunmak (Bu tak­dirde, bu alacaklının mahkemeden mirasçılık (veraset) belgesi almak için yetki almış bulunması zorunludur).

Mirasçılık Belgesinde Dava Türleri

1. Hasımsız mirasçılık belgesi verilmesi (veraset) davası
2. Hasımlı mirasçılık belgesi verilmesi (veraset) davası

Mirasçılık Belgesinde Göz Önünde Tutulacak Hususlar

1. Mirasçılık (Veraset) belgesi alınmasına ilişkin veraset davaları basit
   yargılama usulüne bağlıdır.
2. Mahkemece, ölenin ve davacının tüm aile nüfus kayıtlan getirtilecektir.
3. Mirasbırakanın ölüp ölmediği, hangi günde öldüğü, davacının mirasçı olup olmadığı ve başka mirasçılarının kimler bulunduğu tespit edilecektir.
4. Davanın ispatlanması için tanık dinlenilebilir.
5. Mahalle veya köy muhtarlığınca düzenlenen veraset ilmühaberi de iste­ Bu belge mirasçıları gösteren bir belgedir.
6. Medeni Yasamıza göre, mirasçılar derecelere ayrılmıştır. Bu dereceler Medeni Yasanın yürürlüğe girmesinden sonra ölenler hakkında uygulanır. Dere­celer:

Birinci Derecede Mirasçı Olanlar:

Ölenin çocuklarıdır. Ölenden (mirasbırakandan) önce ölmüş çocuklar, ço­cukları vasıtasıyla temsil edilirler.

(Örneğin: 3 çocuklu mirasbırakanın ölümünden Önce çocuklarından biri ölmüş ise, ölen çocuğun iki çocuğu varsa, mirasbırakanın ölümü ile bu iki çocuk babalarına düşecek paya yarı yarıya sahip olacaklardır.)

İkinci Derecede Mirasçı Olanlar:

Çocuğu olmayan mirasbırakanın ana ve babasıdır. Bunlar eşit biçimde paya sahiptirler. Mirasbırakandan önce ölmüş ana ve baba, sağ olan diğer ço­cuklarıyla temsil olunurlar.

(Örneğin: Mirasbırakandan önce baba ölmüştür. Üç çocuğu ve karısı kal­mıştır. Bu karısı mirasbırakanın anasıdır. Üç çocuktan birisi de mirasbırakandır ve ondan da çocuksuz ölümü ile mirası anası ile eşit biçimde ölü babasına kala­caktır. Ancak babası öldüğüne göre, kalan iki çocuğu babanın yerine geçecektir. Yani burada mirasbırakanın mirası, anası ile iki diğer kardeşine kalacaktır.)

Üçüncü Derecede Mirasçı Olanlar:

Çocuğu, ana ve babası ve bunların çocukları bulunmadan ölen mirasbırakanın büyük baba ve büyük annesidir. Bunlar da çocukları tarafından temsil olunurlar. Baba ve ana tarafından büyük baba veya büyük anadan biri mirasbırakandan önce öldüğü takdirde, sağ eş bulunmazsa, her derecede halefiyet yoluyla, mirasçı olan çocukları tarafından temsil olunurlar.

(Örneğin: Çocuğu, ana ve babası ve bunların çocukları bulunmayan A. ölünce büyük babası ile büyük annesine mirası geçecektir. Bunlar mirasbırakandan önce ölmüş, ölenin eşi de yoksa, bunların çocuklarına kalacaktır.)

Evlilik Dışı Hısımlar (akrabalar):

Evlilik dışında doğmuş ve soybağı, tanıma ve mahkeme kararıyla tesis edilmiş olanlar, baba yönünden evlilik içi (akrabalar) hısımlar gibi mirasçı ola­caklardır. Bu hüküm eski Yasada da mevcuttu.

Ölenin (mirasbırakanın) Sağ Kalan Eşi:

Mirasbırakanın sağ kalan eşi, birlikte bulunduğu zümreye göre mirasçı olacak. Miras payı, her zümre mirasçı ile birlikte olmasına göre değişiklik göste­recektir. Yeni Medeni Yasanın 499. maddesine göre, sağ kalan eş, mirasbırakanın (ölenin);

1. Altsoyu ile birlikte mirasçı olursa, mirasın 1/4'ünü,
2. Ana ve baba zümresi ile birlikte mirasçı olursa, mirasın 1/2'sini,
3. Büyük ana ve büyük babalan ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa, mirasın 3/4'ünü,
4. Bunlar yoksa, mirasın tamamını alacaktır.
5. Evlatlık ve evlatlığın çocukları, evlat edinen kimsenin nesebi düzgün çocukları gibi mirasçı olurlar. Ancak, evlat edinen evlatlığın mirasçısı olmaz. Mahkeme bu hususu göz Önünde bulunduracaktır.
6. Ölenin, yani mirasbırakanın mirasçısı yoksa, mirası Devlete kalacaktır.

Medeni Yasamızın yürürlüğe girmesinden (yani 4.10.1926) gününden önce ölenlerin mirasçılığı, eski hukuka, yani Mecelle'ye tabidir. Eski hukukta mirasçı-lık üç grupta toplanmaktadır.