English
Russian
German
MADDE 292.- Tutukevinden, ceza infaz kurumundan veya gözetimi altında bulunduğu görevlilerin elinden kaçan tutuklu veya hükümlü hakkında altı aydan bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Bu suçun, cebir veya tehdit kullanılarak işlenmesi halinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Bu suçun, silahlı olarak ya da birden çok tutuklu veya hükümlü tarafından birlikte işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza bir katına kadar artırılır.
Bu suçun işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin veya kasten öldürme suçunun gerçekleşmesi ya da eşyaya zarar verilmesi durumunda, ayrıca bu suçlara ilişkin hükümlere göre cezaya hükmolunur.
Bu maddede yazılı hükümler, ceza infaz kurumu dışında çalıştırılan hü
kümlüler ile hapis cezası adli para cezasından çevrilmiş olanlar hakkında da
uygulanır.
(27.05.2005-5377 sayılı Kanununun 33.md. ile metinden çıkarılmıştır.).
Maddede tanımlanan suçla korunmak istenilen hukuksal yarar, Devletin adli yargı fonksiyonlarını cezaların infazı ile ulaşılmak istenilen amaçlar çerçevesinde yerine getirilebilmesinin sağlanması, böylece ceza infaz sisteminin etkin bir biçimde işleyişinin, suçların ve suçluların takibinin temin edilmesi ve özellikle adliyenin korunmasıdır.
Bu suç fail bakımından özgü (mahsus) suç (TCK 40/2.md.) niteliğindedir. Suçun faili, tutukevinden, ceza infaz kurumundan veya gözetimi altında bulunduğu görevlilerin elinden kaçan tutuklu veya hükümlü olabilir. Uygulamadaki duraksamaları gidermek amacıyla maddenin 5.fıkrasında bu madde hükümlerinin, ceza infaz kurumları dışında çalıştırılırken kaçan hükümlüler ile adli para cezasının infazına ilişkin yükümlülüklere aykırı davranması dolayısıyla çevrilen hapis cezasının infazı sürecinde kaçan hükümlüler hakkında da uygulanacağı açıklanmıştır.
Bu suçun maddi unsuru, kanunen (CMK. 100-108, 28/5.md.) tutuklandıktan veya kesinleşmiş bir yargı kararıyla mahkûm olduğu hapis cezasının infazına başlandıktan veya bu maksatla yakalandıktan sonra tutuklu veya hükümlünün tutukevinden, ceza infaz kurumundan veya gözetimi altında bulunduğu görevlilerin elinden kaçması ile oluşmaktadır. Maddenin 5.fıkrası uyarınca, bu maddede yazılı hükümler, ceza infaz kurumu dışında çalıştırılan hükümlüler ile hapis cezası adli para cezasından çevrilmiş olanlar hakkında da uygulanacaktır. Bu suç, serbest hareketli bir suç niteliğindedir. Bu nedenle kaçma fiilinin, görevlinin dalgınlığından yararlanarak, hile ile veya doğrudan gerçekleştirilmesi mümkündür. Suçun kişilere karşı cebir veya tehdit kullanılarak işlenmesi maddenin 2.fıkrasında, daha ağır bir ceza ile cezalandırılmayı gerektiren bir neden olarak kabul edilmiştir. Tutuklu veya hükümlü kaçma fiilini tutukevinden, ceza infaz kurumundan veya mahkemeye, hastaneye sevkedildiklerinde ya da başka bir infaz kurumuna nakilleri sırasında gerçekleştirmeleri mümkündür.
Maddede tanımlanan suç ancak doğrudan kastla işlenebilir. Bunun için failin kaçma filini bilerek ve isteyerek gerçekleştirmiş olması gerekir. Failin kaçma fiilini hangi saikle gerçekleştirdiği önemli değildir. Suçun taksirle işlenmesi mümkün değildir.
Kovuşturma: Bu suçun soruşturma ve kovuşturması C.savcılığınca genel hükümlere göre re'sen yapılır.
Görevli Mahkeme: 5235 sayılı Kanunun 10. ve ll.maddelcri uyarınca, 292/1. fıkrada yazılı suç dolayısıyla açılan davaya sulh ceza, 292/2.fıkradaki suça ise asliye ceza mahkemesinde bakılır. Ancak, bu suçun işlenmesi halinde görevli mahkeme işlenen suça göre (örneğin kasten öldürme suçunda ağır ceza mahkemesi) belirlenir.
Suçun Yaptırımı: 1.fıkrada yazılı suçun yaptırımı altı aydan iki yıla kadar hapis, 2.fıkradakinin ise bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıdır. Maddenin 3. fıkrasındaki ağırlatıcı nedenlerden birinin varlığı halinde verilecek ceza bir katına kadar artırılacaktır.
Dava Zamanaşımı: YTCK'nun 66/1-e bendi uyarınca maddenin 1. ve 2. fıkralarında tanımlanan suçların dava zamanaşımı süresi sekiz yıldır. Ancak, 66/3.fıkra hükmü uyarınca, bu 2.fıkradaki suçun 292/3.fıkrada yazılı cezayı ağılaştırıcı nitelikli hallerden biri ile işlemesi halinde dava zamanaşımı süresi 66/1-d bendi uyarınca onbeş yıldır.
