Evliliğin İptali İstemi

TARAFLARIN NÜFUS KAYITLARINDA EVLENMELERİNE ENGEL OLACAK HISIMLIK BAĞI BULUNDUĞU - DAVACININ BİR TALEBİ OLMAKSIZIN YETKİSİZLİK KARARI VEREN MAHKEMENİN DOSYAYI RESEN GÖNDERME YETKİSİ OLMADIĞI

T.C YARGITAY
2.Hukuk Dairesi
Esas: 2016 / 6681
Karar: 2016 / 8870
Karar Tarihi: 02.05.2016

ÖZET: Davacının bir talebi olmaksızın yetkisizlik kararı veren mahkemenin dosyayı resen gönderme yetkisi yoktur. Nitekim sonradan yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 20. maddesinde de benzer yönde hükümler getirilmiştir. Yetkisizlik kararı kesinleştiği tarihten itibaren yasada gösterilen süre içerisinde dosyanın yetkili mahkemeye gönderilmesi yönünde bir talep bulunulmadığına göre davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi gerekirken esasına dair hüküm tesisi doğru bulunmamıştır.

(6100 S. K. m. 20) (4721 S. K. m. 129, 145)

Dava ve Karar: Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davalılardan Tenzile tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:
Dava, davalılar ... ile ...'in nüfus kayıtlarında evlenmelerine engel olacak hısımlık (akrabalık) bağı bulunduğu (TMK m. 129/1,145/4) gerekçesi ile Cumhuriyet Savcılığı tarafından açılan evliliğin iptaline ilişkin olup, yapılan yargılama sırasında, Mardin 2. Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesince yetkisizlik kararı verilmiş, bu karar temyiz edilmeksizin 07.06.2011 tarihinde kesinleşmiş, dosya mahkemece resen Adana Nöbetçi Aile Mahkemesine gönderilmiştir. Yetkisizlik kararının verildiği tarihte yürürlükte olan Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 193 maddesi gereğince dava dosyasının yetkili mahkemeye gönderilmesi ve davaya yetkili mahkemede devam edilebilmesi için yetkisizlik kararının kesinleşmesinden itibaren 10 gün içinde davacının dilekçe vermesi veya karşı tarafa yeniden tebligat yaptırması gerekir. Davacının bir talebi olmaksızın yetkisizlik kararı veren mahkemenin dosyayı resen gönderme yetkisi yoktur. Nitekim sonradan yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 20. maddesinde de benzer yönde hükümler getirilmiştir. Yetkisizlik kararı kesinleştiği tarihten itibaren yasada gösterilen süre içerisinde dosyanın yetkili mahkemeye gönderilmesi yönünde bir talep bulunulmadığına göre davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi gerekirken esasına dair hüküm tesisi doğru bulunmamıştır.
Sonuç: Temyiz edilen hükmün yukarıda gösterilen sebeple bozulmasına, bozma sebebine göre davalı ...'nin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına, temyiz peşin harcının istek halinde yatırana geri verilmesine, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere oyçokluğu ile, karar verildi.02.05.2016
KARŞI OY YAZISI
Temyize konu dava evliliğin iptali davasıdır ve Cumhuriyet Savcısı tarafından açılmıştır.
Dairemin yerleşmiş uygulamalarına göre evliliğin iptali davalarına katılım zorunludur.
Dairemin 28.03.2013 tarih, 2012/8443 esas 2013/8515 karar sayılı ilamında " kamu adına açılan bir dava dosyasının ise işlemden kaldırılması (HMK m. 150) mümkün değildir." denilmiştir. Dairem 23.12.2013 tarih 2013/13610 esas, 2013/30415 karar sayılı ilamında, yetkisizlik kararı üzerine Cumhuriyet Savcılığınca re'sen yetkili mahkemeye gönderilen dosyada bu hususu bozma nedeni yapmamış, karar Cumhuriyet Savcısının duruşmalara katılmaması sebebiyle bozmuştur.
Nüfus kayıtlarının düzgün bir şekilde tutulması kamu düzeni ile ilgili bir konudur. Evliliğin iptali davalarıda, nüfus kayıtlarının düzgün ve düzenli tutulması amacıyla Cumhuriyet Savcıları tarafından açılmaktadır. Yukarıda belirttiğim dairemin içtihadında Cumhuriyet Savcısı tarafından açılan evliliğin iptali davalarının, takip edilmemesi sebebiyle işlemden kaldırılamayacağı kabul edilmiştir. Taraflarca takip edilmeyen ve işlemden kaldırılamayacak olan evliliğin iptali davalarının Cumhuriyet Savcısı tarafından yetkili mahkemeye re'sen gönderilmesinin mümkün olduğu görüşündeyim.
Bu nedenle değerli çoğunluğun görüşüne katılmıyorum.