Adli Arama Nedir? Adli Arama Nasıl Yapılır?

Adlî arama, bir suç işlemek veya buna iştirak veyahut yataklık etmek makul şüphesi altında bulunan kimsenin, saklananın, şüphelinin, sanığın veya hükümlünün yakalanması ve suçun iz, eser, emare veya delillerinin elde edilmesi için bir kimsenin özel hayatının ve aile hayatının gizliliğinin sınırlandırılarak konutunda, işyerinde, kendisine ait diğer yerlerde, üzerinde, özel kâğıtlarında, eşyasında, aracında 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile diğer kanunlara göre yapılan araştırma işlemidir.

Arama Sebepleri Nelerdir?

Şüpheli veya sanığın yakalanabileceği veya suç delillerinin elde edilebileceği hususunda makul şüphe varsa şüpheli veya sanığın üstü, eşyası, konutu, işyeri veya ona ait diğer yerler aranabilir. M.116

Eğer aranan kişinin veya suç delillerinin belirtilen yerde bulunduğunun kabul edilmesine olanak sağlayan olaylar varsa başka bir kişinin de üstü, eşyası, konutu, işyeri, veya ona ait diğer yerler aranabilir. M.117/1,2

Aramanın yapılabilmesi için kişinin özellikle şüpheli veya sanık statüsüne girmiş bulunması da gerekmez; tahmin yeterlidir.

Aramada kamusal yarar ile kişisel haklar arasındaki denge bu suretle kurulmaya çalışılmaktadır.

Şüpheli veya sanığın bulunduğu yerler ile izlendiği (kaçarken takip edildiği) sırada girdiği yerlerin aranabilmesi için aranan kişinin veya suç delillerinin belirtilen yerde bulunduğunun kabul edilmesine olanak sağlayan olayların bulunmasına gerek yoktur. Zira bu hallerde söz konusu olaylar esasen vardır. M.117/3

Konutta, işyerinde veya diğer kapalı yerlerde kural olarak gece arama yapılamaz.   Ancak  suçüstü  hali,  gecikmesinde  sakınca  bulunan  hal ile yakalanmış veya gözaltına alınmış veya tutuklanmış veyahut hükümlü kişilerin kaçması hallerinde bunların yakalanması amacıyla bu gibi yerlerde gece de arama yapılabilir. M.118

Kanunda özellikle gece vakti çalışan bar, pavyon vb. işyerlerinin gece vakti de aranabileceğine ilişkin bir hüküm getirilmemesi yerinde olmamıştır. Bu gibi yerlerin gece aranmasına izin verilmesi gerekli idi. Ancak yasanın açık düzenlemesi karşısında, gece aramanın kişi haklarına yönelik bir düzenleme olması nedeniyle kıyas yolu ile genişletilmesi de mümkün bulunmadığından gece çalışan yerlerde de ancak yukarıda sayılan üç halin varlığı halinde arama yapılabilecektir.

Gece vakti 5237 sayılı TCK nun 6/1-e maddesi uyarınca güneşin batmasından bir saat sonra başlayıp güneşin doğmasına bir saat kalıncaya kadar devam eden vakittir. Yön m.4

Arama Kararı Verme Yetkisi Kimindir?

Arama kural olarak hakim kararıyla yapılabilir. Ancak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet Savcısının yazılı emriyle kolluk görevlileri arama yapabilirler.

Cumhuriyet Savcısına ulaşılamayan hallerde kolluk amirleri de arama için yazılı emir verebilirler. Ancak kişinin konutunda, işyerinde ve kamuya açık olmayan kapalı alanlarda arama hakim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet Savcısının yazılı emri ile yapılabilir. Bu hâllerde kolluk âmirinin yazılı emriyle gerçekleştirilen arama ve elkoyma işlemi üzerine: ilgili kolluk görevlilerince neden Cumhuriyet savcısına ulaşılamadığı, Cumhuriyet savcısının hangi vasıtalarla arandığını belirten ayrıntılı tutanak düzenlenerek ilgili soruşturma evrakına eklenir. Kolluk amirinin yazılı emri ile yapılan arama sonuçları Cumhuriyet Başsavcılığına derhal bildirilir. CMK m.119/1 Yö'n.m.7

Kolluk amirlerince konutta, iş yerinde ve kamuya açık olmayan kapalı alanlarda arama kararı verilemez.

4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda öngörülen suçlar bakımından, özel konut ve eklentilerinde hâkim kararı olmadıkça arama yapılamaz.

Bu yazılı emir üzerine yapılan aramadan sonra bunun hakim onayına sunulmasına gerek yoktur. Bu yazılı emrin sadece verilmiş olması yetmez bunun arama yapacak kolluğun uhdesinde olması ve hakkında arama yapılacak kişiye gösterilmesi gerekir. Yazılı emrin altında mutlaka Cumhuriyet Savcısının veya kolluk amirinin imzası bulunmalıdır.

Arama talep, karar veya emrinde neler gösterilir?

1. Aramanın nedenini oluşturan fiil,
2. Aranılacak kişi, aramanın yapılacağı konut veya diğer yerin adresi ya da eşya,
3. Karar veya emrin geçerli olacağı zaman süresi,
4. Aranılacak eşyanın    elde    edilmesi    hâlinde    el    konulup konulmayacağı, açıkça gösterilir. mll9/2 Yön. m.7

Karar Alınmadan Yapılacak Aramalar Nelerdir?

Aşağıdaki hâllerde ayrıca bir arama emri ya da kararı aranmaz:

1. Hakkında tutuklama kararı veya yakalama emri veya zorla getirme kararı bulunan kişi ile hakkında gıyabî tutuklama kararı verilen kaçak yakalandığında üstünde, yakalanması amacıyla konutunda, işyerinde, yerleşim yerinde, bunların eklentilerinde ve aracında yapılacak aramada,
2. Hâkim kararı veya Cumhuriyet savcısının yazılı emri ile veya kolluk tarafından doğrudan yakalanan kişinin, kendisine, başkalarına veya yakalama işlemini yapan kolluk görevlilerine zarar vermesini önlemek amacıyla yapılacak kaba üst aramasında,
3. Gözaltına alınan kişinin, nezarethaneye konmadan önce yapılan üst aramasında,
4. Herhangi bir sebeple hukuka uygun şekilde yakalandıktan sonra kolluk güçlerinin elinden kaçmakta olan kişilerin veya işlenmekte olan veya henüz işlenmiş olan veya pek az önce işlendiğini gösteren belirtilerin olduğu suçun failinin yakalanması amacıyla takibi sırasında girdikleri araç, bina ve eklentilerinde yakalanması amacıyla yapılacak aramalarda,
5. 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 17 nci maddesinin ikinci fıkrası kapsamında, kaçak eşya, her türlü silâh, mühimmat, patlayıcı ve uyuşturucu maddelerin bulunduğu şüphe edilen her türlü kap, ambalaj veya taşımaya yarayan diğer araçlarda hemen yapılan aramalarda,
6. 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 17 nci maddesinin altıncı fıkrası kapsamında gümrük salonları ve gümrük kapılarında kaçak eşya sakladığından kuşkulanılan kişilerin gümrük kontrolü amacıyla gümrük görevlilerince aranmasında;
7.  4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 18 inci maddesinin ikinci fıkrası kapsamında, 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu gereğince belirlenen kapı ve yollardan başka yerlerden gümrük bölgesine girmek, çıkmak veya geçmek ve bu yerlerde rastlanacak kişi ve her nevi taşıma araçlarının yetkili memurlar tarafından durdurulmasında ve bu kişilerin eşya, yük ve üzerleri ile varsa taşıma araçlarının aranmasında,
8. 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 24 üncü maddesindeki kanunun hükmü ve âmirin emrini yerine getirme, 25 inci maddesindeki meşru savunma ve zorunluluk hâli ve 26 ncı maddesindeki hakkın kullanılması ve ilgilinin rızası ile diğer kanunların öngördüğü hukuka uygunluk sebepleri ve suçüstü hâlinde yapılan aramalarda,

Arama Sayılmayan İşlemler Nelerdir?

1. Memurun gözle gördüğü, koklayarak, algılayarak veya işiterek varlığını anladığı suç emareleri arama kavramının dışında kalır. Mesela otomobilin koltuğunda silah görmesi ve buna el koyması arama sayılmaz. Arama, gizli ve saklı olan bir şeyin ortaya çıkarılması için yapılan bir faaliyettir.
2. Terk edilmiş evlere girmek veya apartmanlarda müşterek ortak kullanım alanlarına girmek arama sayılmaz. Bahçeye girmek arama sayılır ama girmeksizin bakmak arama sayılmaz.
3. Yasaların izin verdiği hallerde polisin bir araç durdurarak dışarıdan incelemesi arama sayılmaz. Polis, içeriye bakarak gördüğü emareleri değerlendirebilir. Buna karşılık, aracın içine girerek emare elde ederse bu bir
   arama işlemidir.
4. Kişinin terk ettiği çöp vs. üzerinde delil aranması arama sayılmaz. Polis şüphelendiği kişiyi izlemesi arama sayılmaz. Polisin şüphelendiği kişinin bıraktığı izleri, yaptığı davranışları ve kimlerle ilişkide bulunduğunu izlemesi yaygın bir araştırma metodudur. Ancak, gözle takip edilmesi mümkün olmayan yerlere girdiği takdirde elektronik yoldan izleme hukuka aykırı olur.

Aramanın Yapılma Şekli Nasıldır?

Elinde kanuna ve yönetmeliğe uygun arama emri veya kararı bulunan veya bizzat arama yapabileceği hallerde kolluk görevlileri arama yaparken aşağıda sayılan hususlara dikkat etmek zorundadırlar.

Arama esnasında aranacak yerlerin sahibi veya eşyanın zilyedi hazır bulunabilir. Kendisi bulunmazsa temsilcisi, hısımlarından biri, birlikte oturduğu kişi ya da komşusu aramada hazır bulunabilir. Ancak dikkat edilmelidir ki, yerin sahibi veya eşyanın zilyedi, orada bulunmakla beraber aramaya katılmazlar veya çıkıp gidecek olurlarsa, diğer kişiler onlar yerine hazır bulundurulmazlar.

Arama esnasında kişinin avukatının hazır bulunmasına engel olunamaz. Bunun anlamı avukatın aramaya katılma yetkisi vardır, fakat avukat gelecek diyerek arama geciktirilemez.

Sanık veya şüpheli dışındaki kişilerin üstü, eşyası, konutu, işyeri, veya ona ait diğer yerler aranmadan evvel bu kişiye aramanın amacı hakkında bilgi verilir.

Durdurma ve Kontrol Nedir?

Bir kişiyi geçici olarak durdurmak, yakalama sayılmaz; yakalama sayılması için kişinin fiilen denetim altına alınması gerekir. Denetim için araçların durdurulması da mümkündür.

Durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için, "umma" derecesinde makul şüphe bulunmalıdır. Kolluk görevlisi, tecrübesine dayanarak, izlediği davranışlarından, o kişinin bir suç işleyeceği veya işlediği hususunda kanaat elde eder veya kişinin silâhlı olduğu ve hâlen tehlike yarattığı kanaatine varırsa kişi durdurulabilir.

Somut emarelerle desteklenen şüphe bulunmadan, süreklilik arz edecek, fiilî durum ve keyfilik oluşturacak şekilde durdurma ve kontrol işlemi yapılamaz.

Sebebin oluşmasına veya şüpheye yol açan davranışları hakkında, durdurulan kişiye sorular yöneltilebilir. Kişi bu sorulara cevap vermekle yükümlü değildir. Durdurma yetkisinin kullanılmasına neden olan şüphe, yapılan açıklama ile ortadan kalkarsa, kişinin gitmesine engel olunmaz.

Durdurma üzerine yapılacak işlemler nelerdir?

1. Durdurulan kişi üzerinde giysilerinden herhangi birisi çıkarılmaksızın, yoklama biçiminde bir kontrol yapılır. Bu işlem sonucunda, kişide silâh bulunduğu sonucunu çıkarmaya yeterli şüphe meydana gelirse, memur kendiliğinden silâh ve diğer suç eşyası araması yapabilir.
2. Yoklama suretiyle kontrol, kişinin cinsiyetinde bulunan görevli tarafından yapılır.
3. Yapılan kontrolün konusu ve sebepleri ilgiliye açıklanır.
4. Bir kişinin veya aracın durdurulma süresinin, şartlara göre makul olması ve kontrol için ayrılan süreyi aşmaması gerekir.
5. Yoklama suretiyle kontrol, kişiye en az sıkıntı verici şekilde yapılır.
6. Yapılan kontrolün neticesinde suça ilişkin iz, eser, emare ve delil elde edilirse, kişi yakalanır.
7. Uyuşturucu gibi belirli bir şeyin, kişinin herhangi bir yerinde gizlendiği düşünülüyorsa, daha geniş çaplı kontrol yapılır.
8. Yoklama suretiyle kontrol, kişinin veya aracın ilk durdurulduğu yerde veya o yerin yakınında, mümkün olduğu kadar başkalarının göremeyeceği tarzda yapılır. Başka yere götürülerek kontrol yapılamaz.
9. Makul sebebi   oluştuğu   takdirde,   daha   geniş   kapsamlı   kontrol yapılması    için,    kolluk    aracından    veya    yakındaki    kapalı    bir   yerden yararlanır.
10. Kontrolden sonra talep üzerine olay yerinde derhâl bir tutanak düzenlenir.

Kişinin Üst ve Eşyasının Aranması Nasıl Yapılır?

Aramanın gerçekleştirileceği yerde, öncelikle kişilerin kaçmasını ve saldırmasını engelleyecek şekilde gerekli güvenlik tedbirleri alınır.

Kolluk görevlileri, kolluk görevlisi olduğunu ispatlayan kimliğini gösterir.

Üst araması, kişinin cinsiyetinde bulunan görevli tarafından yapılır.

Üst ve eşya araması sırasında, yapılan aramanın konusu olan eşyanın ne olduğu veya aramanın yapılmasına temel teşkil eden sebepler ilgiliye açıklanır.

Üst araması sırasında, kişinin beraberinde olan eşya da, mümkünse elektromanyetik cihazlarla, değilse beş duyu organı aracılığıyla aranır. Sahipsiz eşya hakkında da aynı hüküm uygulanır.

Kişi direndiği takdirde üst ve eşya araması orantılı güç kullanılarak gerçekleştirilir.

Üst ve eşya araması, kişinin veya aracın ilk durdurulduğu yerde veya o yerin yakınında, mümkün olduğu kadar başkalarının göremeyeceği tarzda yapılır. Başka yere götürülerek arama yapılamaz. Gerektiğinde kolluk aracından veya yakındaki kapalı bir yerden yararlanılabilir.

Üst araması sırasında, kişinin üstünde veya eşyasında rastlanan özel kâğıt ve zarflar, içinde müsadereye tâbi bir eşya bulunması ihtimali dışında açılmaz; açıksa dahi yazılı bilgiler okunamaz.

Giysiler Çıkartılmak Suretiyle Üst Araması Nasıl Yapılır?

Kişinin kanunlara göre izin verilmeyecek bir şeyi taşıdığına ilişkin makul şüphenin bulunması ve aramanın amacına başka türlü ulaşılamaması hâlinde, üst araması aşağıda belirtilen şekilde giysiler çıkartılmak suretiyle yapılabilir:

1. Arama yapılmadan önce, bu aramayı yapmanın neden gerekli görüldüğü ve nasıl yapılacağı, o birimde görevli en üst kolluk âmiri tarafından ilgiliye bildirilir.
2. Arama, aynı cinsiyetten görevliler tarafından yapılır; arama işlemi kimsenin görmemesini sağlayacak tedbirler alınarak gerçekleştirilir.
3. Arama, kişinin utanma duygusunu en az ihlâl edecek bir şekilde yapılır; önce bedenin üst kısmındaki giysiler çıkarttırılır; bedenin alt kısmındaki giysiler, üst kısmındaki giysiler giyildikten sonra çıkarttırılır. Bu giysiler mutlaka aranır.
4. Arama sırasında bedene dokunulmaması için gerekli özen gösterilir.
5. Arama, mümkün olduğunca kısa bir süre içinde sonlandırılır.

Araçlarda arama nasıl yapılır?

Araçlarda aramanın gerçekleştirileceği yerde, öncelikle kişilerin kaçmasını ve saldırmasını engelleyecek şekilde gerekli güvenlik tedbirleri alınır.

Araç araması sırasında, yapılan aramanın konusu olan eşyanın ne olduğu veya aramanın yapılmasına temel teşkil eden sebepler ilgiliye açıklanır.

Araç araması, kişiye en az sıkıntı verici şekilde ve makul olan en kısa sürede yapılır.

Araç araması, aracın ilk durdurulduğu yerde veya o yerin yakınında, mümkün olduğu kadar başkalarının göremeyeceği tarzda yapılır. Detaylı inceleme yapılması gereken hâllerde, başka yere götürülerek arama yapılabilir.

Deniz şartları sebebiyle aramanın denizde mümkün olmaması veya deniz aracının ayrıntılı aranmasının gerektiği hallerde şüpheli deniz aracı en yakın ve uygun limana çekilerek arama limanda yapılabilir.

Araç araması sırasında rastlanan özel kâğıt ve zarflar, içinde müsadereye tâbi bir eşya bulunması ihtimali dışında açılmaz; açılsa dahi yazılı bilgiler okunamaz.

Yapılan aramanın neticesinde bir suça ilişkin iz, eser, emare ve delil elde edilirse, kişi yakalanır.

Boş araçların aranmasında, arama yapıldığını belirten bir not bırakılır. Bu notta, arama tutanağının bir kopyasının alınabileceği yer belirtilir.

Konut, işyeri ve eklentilerinde aramanın yapılması nasıl olur?

Haklarında gıyabî tutuklama veya tutuklama kararı ile yakalama emri veya zorla getirme kararı bulunan kişilerin yakalanması için yapılacak aramalarda, ayrıca arama kararı verilmesi gerekli değildir. Bu gibi hâllerde sadece yakalanacak kişiyle ilişkili işlemler yapılabilir. O yerde bulunan diğer kişiler hakkında, ayrıca karar verilmemişse, arama yapılamaz.

Kolluk, arama yapılacak kapalı yerlerde ve eklentilerinde gerekli güvenlik önlemlerini alarak kapıyı çalar.

Hâkim kararı veya kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emriyle yapıta aramalarda veya karar alınmasını gerektirmeyen işlemlerde, mümkünse o yere girme izni verme yetkisine sahip kişilerle iletişim kurulmasına çalışılır, kolaylık gösterilmesi istenir.

Aşağıdaki hâllerde iletişim kurmadan arama amacıyla kapalı yerlere ve eklentilerine girilir:

1. Arama yapılacak olan yerin konut veya yerleşim yeri olarak kullanılmadığının bilinmesi,
2. Arama esnasında bu yerlerde kimsenin olmadığının anlaşılması,
3. Bu yerlerde oturan veya izin vermeye yetkili kişinin aramo öncesinde bilgilendirilmesinin, delil karartmasına yol açarak aramanın amacın tehlikeye sokacak veya kolluk memurlarını veya diğer bireyleri tehlikeye düşürebilecek olması.

Diğer hâllerde, kolluk memurları arama kararını gösterirler.

Gecikmesinde sakınca veya tehlike bulunması halinde, bilgilendirme içeri girildikten sonra da yapılabilir.

Aramayla görevlendirilenler, aramaya karşı çıkılması hâlinde, durumun haklı kıldığı ölçüde güç kullanarak direnci ortadan kaldırabilirler. Bilgilendirme yapıldıktan sonra, kapı açılmadığı takdirde güç kullanılacağı ihtar edilir ve buna rağmen kapı açılmazsa zorla eve girilir ve arama gerçekleştirilir. Güç, kademeli bir şekilde artarak kullanılabilir.

Bulundurulması suç teşkil eden eşyanın arandığı evde bulunan kişilerin üstü, güvenlik veya suç eşyasının elde edilmesi amacıyla aranır.

Arama, bulunması istenen şeyin boyutu ve niteliği göz önüne alınarak, amaca ulaşmak için gerekli olan ölçüde gerçekleştirilir.

Aranacak yerde bulunan kişilerin özel hayatlarına ve mallarına gereken azamî özen gösterilir.

Kasa gibi, açılması özellik isteyen eşya, kolluk tarafından veya masrafları kollukça karşılanmak üzere bu konudaki meslek erbabına açtırılır. Bu işlemin o yerde yapılmasının masraflı, külfetli veya oraya zarar verebilecek nitelikte olması durumunda, eşya kolluk tarafından muhafaza edilen başka bir yere götürülerek de açılabilir.

Arama sırasında rastlanan özel kâğıt ve zarflar, içinde müsadereye tâbi bir eşya bulunması ihtimali dışında açılmaz; açılsa dahi yazılı bilgiler okunamaz.

Aramada kimler hazır bulunur?

1. Aranacak yerlerin sahibi veya eşyanın zilyedi aramada hazır bulunabilir; kendisi bulunmazsa temsilcisi veya ayırt etme gücüne sahip hısımlarından biri veya kendisiyle birlikte oturmakta olan bir kişi veya komşusu hazır bulundurulur.
2. Şüphelinin veya sanığın yakalanabilmesi veya suç delillerinin elde edilebilmesi amacıyla, diğer bir kişinin konutu, işyeri veya ona ait diğer yerlerde yapılacak aramalarda, zilyet ve bulunmazsa yerine çağrılacak kişiye, aramaya başlamadan önce aramanın amacı hakkında bilgi verilir.
3. Kişinin avukatının aramada hazır bulunmasına engel olunamaz.
4. Geceleyin herkesin girip çıkabileceği lokanta, bar, pavyon, gazino, meyhane gibi yerler ile kıraathane ve oyun oynatılan benzeri yerlerin aranmasında tanık bulundurulması

Arama Tutanağı nedir? Nasıl düzenlenir?

Arama sonunda aramayı gerçekleştiren kolluk tarafından bir arama tutanağı düzenlenir. Bu tutanakta;

1. Arama kararının tarih ve sayısı, hâkim kararı yoksa verilmiş olan yazılı emrin tarih ve sayısı ile emri veren merci,
2. Aramanın yapıldığı yer, tarih ve saat,
3. Aramamn konusu,
4. Aranan kişinin kimlik bilgileri, adını söylemediği takdirde eşkâl bilgileri,
5. Araçta, konutta, işyeri ve eklentilerinde arama yapılmışsa, aracın plaka numarası, markası, konutun, işyerinin ve eklentilerinin açık adresi, suç üstü aracının aranmasında suç üstü aracının cinsi, ismi, sahibi ve kullananı, deniz aracının aranması hâlinde ise deniz aracının cinsi, ismi, donatanı, bağlama limanı, tonajı, acentesi, kaptanı ve arama mevkiî,
6. Aramanın sonuçları, el konulan suç eşyasına ilişkin belirleyici bilgiler,
7. Aramada yakalanan kişiler varsa kimlik bilgileri, kimliği belirlenemiyorsa eşkâl bilgileri,
8. Arama sonucunda yaralanma veya maddî bir zarar meydana gelip gelmediği,
9. Arama işlemini yapanların adı, soyadı, sicili ve unvanı, yer alır.

Tutanak   arama   işlemine   katılmış   olanlar   ve   hazır   bulunanlara imzalanır. Tutanağın bir sureti ilgiliye verilir.

Kaçakçılık suçlarıyla ilgili tutanaklar, 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 21 inci maddesine göre tanzim edilir.

Arama Sonunda İlgiliye Verilecek Belge Nedir? Nasıl Olur?

Arama sonunda, hakkında arama işlemi uygulanan kişiye talebi hâlinde;

1. Aramanın,
2. Şüpheli veya sanık olması ve yakalanabileceği veya suç delillerinin elde edilebileceği hususunda makul şüphe bulunması sebebiyle mi,
3. Şüphelinin veya sanığın yakalanabilmesi veya suç delillerinin elde edilebilmesi amacıyla mı yapıldığını,
4. Yakalanabileceği veya suç delillerinin elde edilebileceği hususunda makul şüphe bulunan şüphelinin veya sanığın üstünün, eşyasının, konutunun, işyerinin veya ona ait diğer yerlerin aranması hâlinde, soruşturma veya kovuşturma konusu fiilin niteliğini,
5. Aramada el konulan veya koruma altına alınan eşyanın listesini,
6. Aramada şüpheyi haklı kılan bir şey elde edilmemiş ise bunu,
7. Hakkında arama işlemi uygulanan kimsenin, el konulan eşyanın mülkiyetine ilişkin görüş ve iddialarını, içeren belge veya belgeler verilir.

Koruma altına alınan veya el konulan eşyanın tam bir listesi yapılarak resmî mühürle mühürlenir. Bu eşyanın resmî mühürle mühürlendiğine dair tutanak tanzim edilerek, bir sureti ilgilisine verilir.

Aramada ele geçen belge ve kâğıtlar hakkında yapılacaklar nelerdir?

Hakkında arama işlemi uygulanan kimsenin belge veya kâğıtlarını inceleme yetkisi, Cumhuriyet savcısı ve hâkime aittir.

Kolluk, arama sırasında ele geçen belge veya kağıtlara, suçla ilgisi olup olmadığını tespit amacıyla, incelemeksizin bakabilir. Suçla ilgisi olabileceğinden şüphelendiği anda Kanunun öngördüğü şekilde incelenecek belge ve kâğıtları ambalajlayarak mühürler.

Belge ve kâğıtların zilyedi veya temsilcisi kendi mührünü de koyabilir veya imzasını atabilir. İleride mührün kaldırılmasına ve kâğıtların incelenmesine karar verildiğinde bu işlemin yapılmasında hazır bulunmak üzere, zilyedi veya temsilcisi ya da müdafiî veya vekili çağrılır.

İnceleme sonucu soruşturma veya kovuşturma konusu suça ilişkin olmadığı anlaşılan belge veya kâğıtlar ilgilisine geri verilir.

Şüpheli veya sanık ile 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 45 ve 46 ncı maddelerine göre tanıklıktan çekinebilecek kimseler arasındaki mektuplara ve belgelere: bu kimselerin nezdinde bulundukça elkonulamaz.

Aramada emir ya da karar kapsamı dışında (tesadüfen) elde edilen bulgular ve ele geçirilen kişiler

Usulüne uygun yapılan aramada;

1. Yapılmakta olan soruşturma veya kovuşturmayla ilgisi olmakla birlikte, karar veya yazılı emirde konu edilmeyen,
2. Yapılmakta olan soruşturma veya kovuşturmayla ilgisi olmayan ancak, diğer bir suçun işlendiği şüphesini uyandırabilecek bir delil elde edilirse; bu delil koruma altına alınır ve durum Cumhuriyet başsavcılığına derhâl bildirilerek el koyma işlemini gerçekleştirmek için Cumhuriyet savcısından yeni bir yazılı emir istenir. Cumhuriyet savcısına ulaşılamadığı hâllerde ise kolluk âmirinin yazılı emriyle kolluk görevlileri elkoyma işlemini gerçekleştirebilir.

Hâkim kararı olmaksızın elkoyma işlemi, yirmidört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını elkoymadan itibaren kırksekiz saat içinde açıklar; aksi hâlde elkoyma kendiliğinden kalkar.

Bu tür aramada, aramanın amacı ve konusu dışında ele geçirilen ve haklarında tutuklama veya yakalama kararı bulunan kişiler, evrakıyla birlikte Cumhuriyet başsavcılığına sevk edilir.