Aleyhe Değiştirme Yasağı Nedir?

Aleyhe değiştirme yasağı Yasa’da kanun yollarına ilişkin genel hükümler arasında düzen­lenmiş olmakla beraber, istinaf, temyiz ve yargılamanın yenilenmesi kanun yollarında ayrı­ca ve açıkça öngörülmüştür. Aleyhe değiştirme yasağına (Reformatio in peius ilkesine) göre, hükme karşı sadece sanık lehine kanun yoluna başvurulup hükmün Yargıtayca bozulması hâlinde verilecek yeni hüküm artık önceki hükümde gösterilen cezadan daha ağırını içere- mez (CMK m.265,307/4,323/2). Sadece sanığın veya sadece savcının veya hem sanığın hem de savcının birlikte sanığın lehine kanun yoluna başvurması mümkündür. Kanun yollarına başvurma hakkı olanlardan birisi sanığın aleyhine kanun yoluna başvurduğunda bu yasak söz konusu olmaz. Temyiz kanun yolunda bozmadan sonra serbesti kuralı geçerlidir. Boz­madan sonra daha aleyhe bir hükümle karşılaşmaktan korkan sanık bu yasak sayesinde kendi aleyhine olan karara karşı korkusuzca kanun yoluna başvurabilir. Lehe kanun yolu üzerine aleyhe değiştirmeme mecburiyeti de denilen bu kural, sonuç cezaya ilişkindir. Boz­madan sonra mahkeme suçun hukuki niteliğini değiştirerek hüküm kurabilir.

Aleyhe değiştirme yasağına göre hükme karşı sadece sanık lehine kanun yoluna baş­vurulup hükmiin Yargıtayca bozulması hâlinde verilecek yeni hüküm artık önceki hü­kümde gösterilen cezadan daha ağırını içeremez. Sadece sanığın veya sadece savcının veya hem sanığın hem de savcının birlikte sanığın lehine kanun yoluna başvurması mümkündür. Kanun yollarına başvurma hakkı olanlardan birisi sanığın aleyhine ka­nun yoluna başvurduğunda bu yasak söz konusu olmaz.